ความแม่นยำของชุดตรวจโควิด และปัจจัยที่ทำให้เกิดผลบวก – ผลลบปลอม

[damonshoppu]

ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าปัจจุบันโรคโควิด – 19 ก็ยังคงมีอยู่อย่างต่อเนื่อง และการตรวจด้วยชุดตรวจโควิดก็สำคัญอย่างมาก กระนั้นการใช้งานชุดตรวจที่ว่าอาจมีปัญหาผลบวก ผลลบปลอมเกิดขึ้นมาได้ด้วย กระนั้นเราจะรู้ได้ยังไงว่าที่เราใช้งานมีความแม่นยำอย่างไร แล้วปัจจัยใดที่ทำให้เกิดผลบวก – ผลลบปลอม? เอาเป็นว่าเราไปศึกษารายละเอียดพร้อมกันดีกว่า

ความแม่นยำชุดตรวจโควิด และปัจจัยผลบวก – ลบปลอม

ต้องอธิบายว่าที่ตรวจโควิดที่ได้มาตรฐานถือว่าจะได้รับค่าความแม่นยำที่สูงมาก ๆ เลย โดยที่จะเป็นการคัดกรองเบื้องต้นอย่างมีประสิทธิภาพ โดยที่อาจจะมีผลลบลวงตา ที่ทำให้เราต้องตรวจซ้ำอยู่บ้าง แต่ผลบวกปลอมต่ำมากก็แทบไม่ให้เราได้เห็นด้วยเช่นกัน แล้วจะมีปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้เกิดผลบวกปลอม ผลลบปลอม? เราก็มีมาบอกต่อ คือ

1. ปัจจัยที่ทำให้ผลตรวจบวกปลอม

ปัญหาที่เกิดขึ้นคือผู้ที่เข้ารับการตรวจผ่าน ATK ไม่ติดเชื้อโควิด – 19 แต่มีผลตรวจเป็นบวกขึ้นมา ซึ่งชุดตรวจนี้จะพบเชื่อเมื่อมีไวรัสในปริมาณที่สูงมาก ๆ เท่านั้น หากพบว่าผลเป็นบวกก็จะค่อนข้างมั่นใจได้เลยว่าติดเชื้อจริง ๆ ส่วนสาเหตุที่ทำให้เกิดผลบวกปลอมก็มี คือ

- ชุดตรวจไม่ได้มาตรฐาน อย.
- ติดเชื้อไวรัส หรือจุลชีพอื่น ๆ ที่อาจทำให้ผลคลาดเคลื่อน
- มีการปนเปื้อนจากอุปกรณ์ที่ใช้พื้นที่ที่มีการทดสอบ ณ ขณะนั้น
- สิ่งส่งตรวจมีการปนเปื้อน ส่งตรวจในสภาพที่ไม่สมบูรณ์ ไม่เหมาะสม
- ไม่ได้มีการทำตามขั้นตอนที่กำหนดไว้ตามคู่มือ เช่น อ่านผลเกินกว่าเวลาที่กำหนดไว้

2. ปัจจัยที่ทำให้ผลตรวจลบปลอม

ผู้เข้ารับการตรวจด้วย ชุดตรวจ ATK ติดเชื้อโควิด – 19 จริง แต่ผลดันออกมาว่าเป็นลบ การที่ติดผลลบเป็นเรื่องปกติมาก เพราะอาจมีหลายปัจจัยทำให้เกิดข้อผิดพลาด โดยเฉพาะปริมาณไวรัสที่มีในร่างกายตอนตรวจน้อยเกินไป ทำให้เกิดความชะล่าใจหลังจากที่ตรวจเสร็จ ถามว่าปัจจัยใดที่ทำให้เกิดผลลบปลอม?

- เก็บสารส่งตรวจ ณ ขณะนั้นไม่ถูกต้อง ไม่เหมาะสม
- ไม่ได้มีการทำตามขั้นตอนทดสอบที่มีตามคู่มือ เช่น ตอนอ่านผลทำเร็ว หรือทำช้าเกินไป แหย่เข้าจมูกไม่ลึก ไม่โดนเชื้อในโพรงจมูก ปริมาณตัวอย่างน้อย – มากเกินไป เป็นต้น

จึงเป็นสิ่งที่บ่งบอกได้ว่าหากไม่อยากให้ได้ผลตรวจบวกปลอม หรือลบปลอมคุณจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำตามคำแนะนำของข้อกำหนด ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับผลิตภัณฑ์ชุดตรวจโควิดด้วยว่าได้มาตรฐานไหม โดยควรต้องมีการขึ้นทะเบียน อย. และตรวจไปตามขั้นตอนอย่างถูก กระนั้นหากตรวจแล้วมีผลตรวจผิดพลาดอีกให้ตรวจซ้ำยี่ห้ออื่น หรือเปลี่ยนเป็นการตรวจกับรูปแบบที่มีความแม่นยำสูง อย่าง RT – PCR